Wat is een crofter?

Afgelopen weekend twitterde ik al dat ik een prachtige film had gezien op het Food Film Festival in Studio K in Amsterdam: Eeuwige Moes. Deze film blijft op mijn netvlies plakken. Enerzijds om het geweldige verhaal van Ruurd Walrecht die jarenlang gewassen heeft geteeld om het 'zaadkundig erfgoed' in stand te houden.

Fantastisch werk, daar kom ik graag nog een keer op terug. Want die anderzijds waren de mensen die hij aan zich verbond, waaronder een prachtige man die zichzelf Crofter noemde. Dat je het zo moet spellen, kwam ik na een zoektocht op internet pas achter.


croft - er
[` kroft ` (r)]
(Engels)
de -woord (mannelijk)
crofters
kleine jaarpachter, landarbeider die een stukje grond van zijn werkgever in pacht heeft


De man in de film leek een autarkisch bestaan te leven en hij had het over iemand die leeft aan de kust. Hij viste paling uit het meer waaraan hij woonde (in Friesland), verbouwde zijn groente en had een waterpomp in de keuken. Als hij sliep, dan sliep de poes mee op zijn schoot. Dit autarkische is niet perse een onderdeel van het crofterbestaan, een crofter komt zoals je ziet uit het Engels en is niets minder dan een keuterboer.

Keuterboerderij in Midwolda. Foto: Hardscarf // wikipedia

Op wikipedia wordt keuterboer wel leuk uitgelegd: 

Een keuterboer is een boer met een zodanig klein bedrijf dat hij zijn inkomsten moet aanvullen met loondienst.

De naam is afkomstig van het Nedersaksische woord Köter dat als betekenis heeft: iemand die in een kleine hutachtige boerderij woont (vergelijk kot).

Keuterboeren bewerkten een stukje grond en hadden wat (klein)vee maar waren meestal niet in staat daarmee volledig in hun eigen onderhoud te voorzien. Ter aanvulling daarvan werkten veel keuterboeren als landarbeider bij herenboeren of in fabrieken. Keuterboeren kwamen vooral voor op de arme zandgronden.

Een boer met een zodanig klein bedrijf... dan zijn er op dit moment heel veel keuterboeren, want heel wat boeren in Nederland hebben nevenactiviteiten al dan niet in loondienst om rond te kunnen komen.

En wat het verschil is tussen een keuterboer en een pachter? De keuterboer is een landarbeider die in dienst is van een werkgever, de boer en daarnaast zijn eigen bedoeninkje heeft op het land van diezelfde boer. Een pachter is een meer onafhankelijk iemand die een stuk land huurt en daar als ondernemer geld op probeert te verdienen.

Online vond ik ook nog een prachtige site uit Schotland: Crofting. Net als de man in Eeuwige Moes lijken deze Schotten trots op hun status als keuterboer / Crofter. Mooie mensen, ik zei het al.

Kijk ook eens bij De Oerakker en de film Eeuwige Moes, online bij Holland Doc.